انواع نخ در نساجی

رشته‌های نازک، باریک و بلند که از الیاف‌ طبیعی و مصنوعی ساخته شده اند نخ نام دارند. نخ‌ها برای تهیه لباس، دوخت پارچه، دوخت لباس، در زمینه جراحی، دوخت فرش و یا در صنعت نساجی کاربرد دارند. در تولید انواع نخ یا از الیاف مصنوعی و یا از الیاف طبیعی استفاده می گردد و با به هم پیوستن این الیاف، نخ ها تولید و در دسته ی نخ های طبیعی یا مصنوعی قرار می گیرند. نخ یکی از پرکاربردترین محصولاتی است که به دست بشر ساخته شده و انواع مختلفی دارد و با توجه به نیازهای متغیر بشر به مرور زمان طیف این تنوع گسترده تر و تخصصی تر می شود.

شاید برایتان سوال پیش آمده باشد که چند نوع نخ وجود دارد؟ در این مقاله قصد داریم به بررسی انواع نخ در نساجی بپردازیم، تا برای خرید و استفاده از انواع نخ دچار تردید نشوید و با اطمینان خاطر انتخاب خود را انجام دهید، همچنین اگر حوزه ی کاریتان با پارچه و نخ مرتبط می باشد جهت تست آن ها در آزمایشگاه نساجی می توانید با مجموعه ی آریسا هماهنگی های لازم را انجام دهید.

تاریخچه انواع نخ

انسان از گذشته تا امروز از منسوجات بهره برده است. در گذشته این منسوجات را به عنوان پوششی برای مکان نشستن استفاده می کرد که در طول زمان متوجه شد که می تواند از کنار هم قرار دادن این الیاف لباسی متناسب با شرایط جوی مکان زندگی اش بسازد و برای این کار از دوک استفاده کرد که با کشیدن و تاب دادن مو و پشم حیوانات آن ها را به نخ تبدیل می کند.

انواع نخ با توجه به روش تولید

در حالت کلی دو نوع نخ موجود است: نخ ریسیده و نخ فیلامنت

نخ ریسیده را با استفاده از الیافی به نام استپیل تهیه می کنند که برای این منظور آن ها را به صورت موازی در کنار هم قرار داده و پیچ و تاب می دهند. این نوع نخ را می‌‏توان از فیلامنت های ساخت بشر یا الیاف کوتاه طبیعی تولید کرد.

نخ فیلامنت با نام لاتین BCF نیز معروف است که به انواع نخ‌های حجیم گفته می شود که کاربردهای فراوانی دارند. فیلامنت رشته‌ای نازک، نرم و بلند بوده که در اثر فرآیندهای شیمیایی و با عبور از داخل رشته ساز ساخته شده و به صورت نخ‏‎‌های یکسره جمع می‏‎‌ گردد و یا نخی ابریشمی بوده که با باز شدن پیله کرم ابریشم تولید می‎‏‌گردد و به طور طبیعی و ذاتی دارای خصوصیاتی همانند نازکی، نرمی و لطافت است.

مشخصات انواع نخ

مشخصات نخ ها با یکدیگر فرق دارد و از این رو مولفه های بسیار زیادی در تعیین ویژگی ها و خواص انواع نخ وجود دارد. به عنوان مثال بیشتر الیاف طبیعی در برابر سایش مقاومت نسبتاً بالایی از خود نشان داده و به آسانی تمیز و لکه گیری می‎‌شوند.

از ویژگی ها و مشخصات نخ‌‎های مصنوعی و مخلوط می‌توان به استحکام بسیار بالا در مقابل پارگی و کشش اشاره کرد. به طور معمول پارچه‎‌هایی که از این نخ ها تولید می شوند چروک نمی شوند حتی اگر خیس باشند، هم چنین پس از خیس شدن، رطوبت بالایی به خود جذب نکرده و خیلی سریع خشک می‎‌شوند.

کاربرد انواع نخ

نخ‌ها در انواع صنایع نظیر صنعت نساجی بسیار پرکاربرد هستند. برخی از کاربردهای نخ در صنایع به شرح زیر می باشد.

تهیه و دوخت لباس

جهت اتصال تکه‎‌های بریده شده پارچه به یکدیگر استفاده می شود. واضح است که از نخ برای تهیه و دوخت انواع تن پوش و لباس در شکل‌های مختلف استفاده می کنند.

تولید پارچه

نخ اصلی ترین و تنها جز سازنده پارچه می باشد.

قالی و فرش بافی

در بافت فرش و قالی از انواع نخ های مخصوص این کار استفاده می کنند. نخ های طبیعی اکثر مواقع در فرش های دست بافت و نخ های مصنوعی بیشتر در فرش های ماشینی مورد استفاده قرار می گیرند.

بسته بندی

در صنعت بسته‌‌‌بندی از ابزارها و تجهیزات متفاوتی استفاده می‌‌‌کنند که یکی از کاربردی ترین این ابزارها، نخ بسته‌‌‌ بندی می باشد. برای تولید انواع نخ های بسته‌‌‌ بندی از موادی نظیر پلی پروپیلن و پلی اتیلن استفاده می‌‌‌ کنند و مواد دیگری را به منظور مشخص کردن رنگ، میزان کیفیت و سایز نخ به آن اضافه می کنند. با توجه به ویژگی ها و ساختار متفاوت، نخ بسته‌‌‌بندی به چندین گروه نظیر نخ پرس، نخ یونجه و نخ عدل بندی تقسیم می شود.

کشاورزی

نخ کشاورزی از وسایل و ابزار کاربردی در صنعت کشاورزی می باشد. این نخ‌ها از طریق بالا کشیدن بوته ها و نگهداری آن ها در موقعیتی ثابت از افتادگی محصول جلوگیری می‌کنند و بنا به نوع محصول در قطر و ضخامت‌های مختلف تولید و استفاده می‌شوند.

ماهیگیری

برای تولید انواع تور های ماهیگیری از نخ استفاده می شود. تور های ماهیگیری مدرن از الیاف ترکیبی نظیر ابریشم مصنوعی و پلی استر ساخته می شوند.

انواع نخ در نساجی با توجه به جنس

انواع نخ های طبیعی

نخ‌های طبیعی همان طور که از نامشان پیداست، از مواد طبیعی به دست آمده و در پروسه تولید آن‌ها از مواد مصنوعی و شیمیایی استفاده نشده‌است. الیاف طبیعی در طبیعت وجود داشته و به دست انسان ساخته نشده است و در مقابل الیاف مصنوعی دارای کیفیت بالاتری هستند و به صورت گیاهی و حیوانی در دسترس هستند.

نخ پنبه

این نخ کاربرد بسیاری در خیاطی دارد. نخ پنبه منشاء طبیعی داشته و در صنعت خیاطی جهت رویه دوزی و کوک زنی مورد استفاده قرار می گیرد و از کاربردی ترین ابزار در صنعت نساجی و پوشاک است.

نخ‌ پشمی

نخ های پشمی از الیاف طبیعی و حیوانی ساخته شده اند، اما گاهی برای تولید آن ها از ترکیب پلی استر به همراه پشم و کرک نیز استفاده می شود.

این نوع نخ بسیار مستحکم بوده و جز نخ های مقاوم و ضخیم شناخته می شود و از آن برای برجسته دوزی و دوخت بر روی پارچه های ضخیم استفاده می شود زیرا این نخ در زمان استفاده گسسته می شود و به این دلیل برای دوخت روی پارچه های نرم و نازک، گلدوزی و خیاطی مناسب نمی باشد.

نخ ابریشم

نخ های ابریشمی همانند نخ های پشمی از الیاف طبیعی و حیوانی تولید می شوند، البته در ساخت این نخ می توان از ماده سلولزی طی فرآیند های شیمیایی استفاده کرد که در این صورت ابریشم مصنوعی نام می گیرد.

نخ های ابریشمی در اندازه های متفاوت در بازار ایران عرضه می شوند که برخی از آن ها وارداتی هستند. ابریشم های ضخیم که به شکل کلاف هستند، برای بافت گلیم و فرش کاربرد دارند و ابریشم های نازک جهت دوخت پارچه، حاشیه دوزی و گلدوزی مورد استفاده قرار می گیرند.

نخ دمسه

جنس این نوع نخ از کتان بسیار مرغوب می باشد که در اثر شست و شو دچار تغییر رنگ نشده و دارای مقاومت بالا در برابر حرارت اتو بوده و کیفیت خود را حفظ می کند. نخ دمسه جز نخ های وارداتی محسوب می شود و در زمینه گلدوزی کاربرد دارد.

انواع نخ‌‏های مصنوعی

ممکن است این نوع نخ‏‌ها منبع طبیعی داشته باشند، اما به دلیل این که در ساختشان از روش های مصنوعی استفاده می شود، به این شکل نامگذاری شده اند. نخ‌‏‎های مصنوعی به علت نداشتن محدودیت در تولید و توانمند بودن در رقابت با نخ‌های طبیعی، جایگاه مهم و ویژه ای در بازار کسب کرده اند.

نخ پلی استر

نخ پلی استر جز نخ‌های مصنوعی محسوب می شود و انواع مختلفی نظیر استیپل، اینترمینگل و… دارد.

نخ اکریلیک

نخ اکریلیک کاربردهای بسیاری دارد اما بیشترین کاربری آن در فرآیند ساخت فرش های ماشینی است.

نخ نایلون

نخ نایلون همان نخ جراحی می باشد که در عرصه ی پزشکی و عمل‌های جراحی کاربرد داشته و دارای انواع مختلفی می باشد.

نخ پلی پروپیلن

از دیگر نخ های مصنوعی می توان نخ پلی پروپیلن را نام برد که به علت خواصی که دارد، بسیار محبوب و کاربردی بوده و برای تولید فیلتر و مصارف بهداشتی مورد استفاده قرار می گیرد.

نخ‌های فلزی

این نخ‌های زرق و برق دار و جذاب در دو رنگ نقره ای و طلایی عرضه شده و جنبه ی تزئینی دارند و جهت گلدوزی استفاده می شوند.

نخ سرکیسه دوزی

این نوع نخ‌ها در کارخانه‌هایی نظیر کارخانه‌های تولید گندم، برنج، سیمان و گچ جهت دوخت سرکیسه کاربرد دارند.

نخ عمامه

این نوع می تواند همانند نخ دمسه از جنس کتان باشد ولی از دمسه کلفت تر می باشد و در برخی موارد این نخ با الیاف پلی استری ترکیب می شود.